.jpg)
خداوند در آیۀ هفتاد و پنج سورۀ صاد، از دستان خود سخن می‌گوید!
"یا إِبْلیسُ ما مَنَعَكَ أنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِیدَی."
به‌راستی راز این دستان چیست؟! خداوند که در ذات خود دستی ندارد! او بسیط است و چپ و راست برای او یکی است!
شاید از یک وجه، بتوان گفت که این آیه، اشاره به خلقت دو بعدی انسان دارد؛ وجه‌اللهی و وجه‌الخلقی. یعنی انسان با دو جلوۀ جلال و جمال خلق شده است، لذا هم مظهر اسماء جلال است و هم اسماء جمال؛ یعنی او هم شهوت و غضب حیوانی دارد و هم جلوات رحمانی.
به سبب همین دو اقتضا، خداوند وجود انسان را با دو دست جمال و جلال تربیت و تعدیل می‌کند. اما منظور از دو دست جمال و جلال چیست؟
در روایات آمده است قوام عرش الهی به دو نور است و آن دو، امام حسن و امام حسین(علیهم‌السلام) هستند.[1]
بنا بر روايات، عرش، یک مابه‌ازای خارجی دارد که شامل تمام موجودات و عالم امکان است و یک عینیت درونی دارد که عبارت است از قلب موجودی به نام انسان؛ و طبق آیۀ قرآن، خداوند بر این عرش -در هر دو معنا- تسلط دارد. به تعبیر دیگر، تمام هستی، عرش است و عرش، تمام هستی است؛ در عالم درون انسان نیز، حقیقت وجود او قلب است و قلب، عرش خداست.
حال با توجه به معنای عرش، منظور از دو دست جمال و جلال، دو رکن راست و چپ عرش، امام‌حسن و امام‌حسین(علیهم‌السلام) هستند، به‌این‌ترتیب که یکی در یمین وجود انسان، جمال را پرورش می‌دهد و خیرات را به ظهور می‌رساند و دیگری در یسار وجود او با جلال، زشتی‌ها را دفع می‌کند. وجود حسنی(علیه‌السلام) مربی سمت راست عرش -یا همان قلب انسان که عرش‌الرحمن است- ، برای ظهور اسماء و جلب کمال و منفعت است؛ و وجود حسین(سلام‌الله‌علیه) مربی سمت چپ، برای عبور از ماده و دفع زشتی‌هاست و شاید به‌همین‌دلیل در عالم ظاهر، صلح برعهدۀ امام‌حسن(علیه‌السلام) بود و جنگ برعهدۀ امام‌حسین(علیه‌السلام).
البته ناگفته نماند که وجود حسنی و حسینی(سلام‌الله‌علیهما) از هم جدا نیستند و هر جا یکی‌شان باشد، دیگری هم هست؛ اصلا نورانیت ظاهر و باطن با این دو نور به وجود آمد و تربیت انسان در گرو همراهی و ملازمت این دو دست است.
برگرفته از کتاب عرش در عاشورا، صفحات 20-23.
[1]- بحار الانوار جلد37ص44
نظرات کاربران
